İçanadolu Geneli

Salı Eyl. 07, 2010 7:05 am

[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

İç Anadolu Bölgesi

Anadolu'nun orta kısmında yer alan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Bu konumu sebe biyle bu bölgeye "Orta Anadolu" da denir. İç Anadolu Bölgesi'nin yüz ölçümü 151.000 km² olup bu alan Türkiye topraklarının %21'ini kaplar. Doğu Anadolu'dan sonra ikinci büyük bölgemizdir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında diğer bölgelerin hepsiyle komşudur. Aynı zamanda Türkiye'de "tahıl ambarı" olarak da anımsanır.

İlleri

İl merkezleri temel alındığında, İç Anadolu Bölgesi sınırları içinde yer alan 13 ili şunlardır:

Ankara Kayseri Kırıkkale Kırşehir Konya Nevşehir Niğde Yozgat Eskişehir Sivas Karaman Çankırı

Bölümleri
İç Anadolu Bölgesi Konya,Yukarı Sakarya,Orta Kızılırmak ve Yukarı Kızılırmak Bölümü olmak üzere dört bölüme ayrılır:

Konya Bölümü

Konya Bölümü, İç Anadolu Bölgesi'nin güney ve güneybatı kısmını kapsar. Konya Bölümü'nde düzlükler çok geniş yer kaplar, büyük bir kapalı havza şeklindedir. Güneyden ve batıdan Toros Dağları ile çevrili olan, doğu ve kuzeydoğu kısmında Obruk ve Cihanbeyli platoları yer alan bölümün orta kısmında ülkemizin en büyük ovalarından Konya Ovası bulunmaktadır. Bölümde yer alan Türkiye'nin en büyük ikinci gölü olan Tuz Gölü, Akşehir ve Eber Gölleri yer alır. Türkiye'nin sofralık tuz ihtiyacının büyük bir kısmı, Tuz Gölü'nden karşılanmaktadır.

Bölüm, İç Anadolu Bölgesi'nin en kurak ve nüfus yuğunluğu en az olan kısmıdır. Nüfusun büyük bir kısmı güneyde, dağların eteklerine kurulmuş olan yerleşim merkezlerinde toplanmıştır. Buralar aynı zamanda tarihi yolların geçtiği yerlerdir. Bölümün en büyük şehri olan Konya, uzun yıllar Selçuklu Devleti'ne başkentlik yapmış tarihi bir şehirdir. Büyük düşünür Muhammed Celaleddin-i Rumi Konya'da yaşamış ve fikirlerini burada insanlıkla paylaşmıştır. Konya geçmişten beridir bir kültür ve ticaret merkezidir.Ereğli, Karaman, Aksaray, Akşehir, Çumra, Ilgın ve Cihanbeyli, bölümün diğer yerleşim merkezleridir.

Bölümün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. En çok tahıl ekimi yapılır. Özellikle buğday üretiminde bölümün önemli bir yeri vardır. Sulanabilir arazilerde şeker pancarı ekimi yapılır. Hayvancılık da önemli bir geçim kaynağıdır. Bozkırların geniş yer kapladığı bölümde en çok küçükbaş hayvan beslenir. Şeker, çimento, besin, dokuma , makina imalat, tarım aletleri fabrikaları ile cıva işletmeleri, bölümdeki başlıca endüstri kuruluşlarıdır.
Yukarı Sakarya Bölümü

Bölgenin kuzeybatı kısmını meydana getirir. Orta Kızılırmak boylarından İçbatı Anadolu'ya kadar uzanır. Yer şekilleri daha engebeli, iklimi biraz daha nemlidir.

Yıllık yağışlar 400 mm civarındadır. İklim ve ula şım koşullarının elverişli olması nedeniyle, böl genin en yoğun nüfuslu bölümüdür. Bölge nüfusunun yarıya yakını bu bölümdedir.

Batı Anadolu'yu iç bölgelere bağlayan yolların geçtiği önemli bir yerdedir. Bölümde Ankara ve Eskişehir illeri yer alır. Bölümde Köroğlu, Sivrihisar, Elmadağ, Sündiken ve İdris Dağı yer alır. Ankara yakınlarında Eymir ve Mogan gölleri vardır.

Bölümde karasal iklim görülür. Kışları çok soğuk ve kar yağışlı, yazları ise sıcak ve kurak geçer. Karın yerde kalma süresi ortalama 25-35 gündür.Bölümde yetiştirilen ürünler, şeker pancarı, arpa, buğday, baklagiller, sebze ve meyvedir. Yeraltı zenginliği ise linyit ve bor mineralleridir. Bölümde küçükbaş hayvancılık yaygın olarak yapılır. Bölümün turizm değerleri, Çankaya Köşkü, Yunus Emre Türbesi, eski TBMM binaları, Anıtkabir, Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ), Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Etnoğrafya Müzesi,tarihi Beypazarı evleri ve Gordion'dur. İç Anadolu'nun, Çankırı'dan Toroslar'a kadar uzanan, içine Kızılırmak yayını alan kısmıdır. Alan bakımından bölgenin en büyük bölümüdür. Kuzey kesimi daha engebelidir. Güney kesiminde plato ve ova düzlükleri yaygındır. Ortada ise geniş Kızılırmak platosu bulunur. Erciyes volkanik dağı bu bölümde yer alır.

Tarım alanlarının oranı verimli volkanik topraklarla kaplı güney kesimden daha yüksektir. İç Anadolu'da kırsal nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölümdür. Kayseri, Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Yozgat ve Kırıkkale bölüm içinde yer alan illerdir.

Bölüm İç Anadolu Bölgesi'nin orta kesiminde yer alır. Güneyinde Hasan, Erciyes, Merlendiz sönmüş volkanlar bulunur. Bölümde kuzey daha engebelidir. Bölümde Bozok platosu geniş yer tutar. Bu bölümde nüfus yoğundur. Orta Kızılırmak Bölümünde karasal iklim etkilidir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve kar yağışlıdır. Genellikle bu bölüm bozkırlarla kaplıdır. Kızılırmak bölümün en önemli akarsuyudur. Bu bölümde Kayseri en büyük yerleşim birimidir. Ayrıca bu bölümde halı, seker, meyve suyu, sucuk ve pastırma fabrikaları bulunur. En önemli ekonomik gelir tarımdır. Tiftik keçisi ve koyun besiciliği de yaygındır.
Yukarı Kızılırmak Bölümü

Bu bölüm Kızılırmak'ın, Karadeniz Bölgesi ile Doğu Anadolu arasına sokulan yukarı çığırını kaplar. İç Anadolu'nun en küçük, en engebeli bölümüdür.Ortalama yükselti 1300-1650 metre arasındadır.

Dağlarla kuşatılmış bir havza görünümündedir. En gebeli olduğu için tarım alanlarının oranı daha düşüktür. Nüfusu seyrek, kentleşme oranı düşüktür. Bölgenin kışın en soğuk bölümü burasıdır. Bölümde Sivas ili bulunmaktadır. Bolumun en onemli sehri Sivas'tır.

Bölge, yeryüzü şekilleri bakımından sade bir görünüme sahiptir. Yer şekilleri çeşitlilik göstermez. Engebe li araziler fazla olmadığı için, kara ve demiryolu ulaşımına oldukça elverişlidir. Bölgenin çoğu yerinde ge nellikle 1000 m yükseltiye sahip düzlükler bulunur. En alçak yerleri olan Sakarya ve Kızılırmak vadilerindeki yükselti 700 m civarındadır.

Bölgenin güneyinde Kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan dağlar volkanik kökenli dir. Başlıcaları; Hasandağı, Karacadağ, Karadağ, Erciyes Dağı ve Melendiz Dağları'dır. Bölgedeki kıvrım dağları ise doğuda geniş bir alan kaplar. En önemlileri, Ak dağlar, Hınzır Dağı, Tecer Dağı ve Yıldız Dağları'dır.

Platolar en fazla bu bölgemizde yer alır. Batıda Haymana ve Cihanbeyli, güneyde Obruk, doğu da da Bozok (Kızılırmak) plâtolarıyla, Ege Bölgesi sınırı boyunca Yazılıkaya (Bayat) ve Doğu Anado lu Bölgesi sınırı boyunca da Uzunyayla gibi platolara sahiptir. Tuz Gölü çevresi Türkiye'nin en büyük kapalı havzasıdır.

İç Anadolu'nun bazı ovaları oldukça geniştir. Konya ovası, Türkiye'nin en büyük ovasıdır. Eski bir göl tabanıdır. Geniş ovalardan diğeri Tuz Gölü'nün gü neyindeki Aksaray Ovası'dır. Haymana platosunun batısındaki Yukarı Sakarya Ovası da geniş alan kaplar. Küçük ovalar olan Eskişehir, Ankara, Kay seri ve Develi ovaları, platolar arasındaki çukurluklarda yer almaktadır.

İç Anadalu Bölgesi'nin Orta Kızılırmak bölümü geniş çaplıdır. Bu bölgedeki dağlar sönmüş yanar dağlardandır. Kışın yağışlı yazın ise sıcaktır. Doğal bitki örtüsü bozkırdır. Buğday, arpa, ayçiçeği ve çavdar yetiştirilir.
Akarsu ve gölleri

Doğu Anadolu Bölgesi'nin en önemli akarsuları Kızılırmak, Sakarya Nehri, Porsuk ve Delice çayları dır. Bu bölge akarsuları kapalı havzada akan sel rejimli akarsulardır. İlkbahar yağışlarıyla taşar, ya zın kuruyacak hale gelir.

İç Anadolu Bölgesi'nin güney kesimleri sularını deniz lere gönderemez. Bu nedenle kapalı havzalar geniş bir alan kaplar. Kapalı havzaların geniş olanları, Kon ya Ovası, Tuz Gölü ve Akşehir - Eber gölleri çevre sinde yer alır. Seyfe Gölü, Sultan Sazlığı (Yaygölü) gibi küçük kapalı havzalar da bulunmaktadır. İç Ana dolu Bölgesi'nin büyük bir bölümü sularını Kızılırmak, Sakarya ve Yeşilırmak'ın kolu olan Çekerek suyu sa yesinde Karadeniz'e gönderir. Güneydoğusundaki Uzunyayla yöresi, sularını Seyhan'ın kolu olan Zamantı suyu sayesinde Akdeniz'e gönderir. Sel rejimli akarsuların en fazla bulunduğu bölgedir.

Bölgenin en büyük gölü Tuz Gölü'dür. Bu göl bu harlaşmanın etkisiyle yazın büyük ölçüde kurumakta dır. Tuz Gölü, tektonik oluşumludur. Derinliği fazla de ğildir. Gölün alanı kışın ve ilkbaharda fazla alan kapla dığı halde, yazın buharlaşma ve beslenme yetersizli ğinden dolayı kapladığı alan azalır. Tuz ihtiyacımızın %30'unu karşılar. Diğer önemli gölleri ise Akşehir, Eber, Ilgın (Çavuşçu), Tuzla, Seyfe, Mogan ve Sultanısalak-i mekip gölleridir. Sakarya nehri üzerinde ise Sarıyar ve Gökçekaya barajları bulunur.

Bölgenin çevresi yüksek dağlarla çevrili olduğundan, denizlerin nemli ılıman havası bölgeye sokulamaz, bu nedenle bölgede, yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı karasal iklim hakimdir. Bölge de, doğuya doğru gidildikçe yüksekliğin artmasına bağlı olarak karasallık derecesi artar ve kış sıcak lıkları çok düşük değerlere ulaşır.

İç Anadolu, ülkemizin en az yağış alan bölgesi dir. Ortalama yağış 400 mm civarındadır. Bölge, en fazla yağışı ilkbahar aylarında sağanak halinde alır. En kurak mevsim yazdır. Yazların kurak olması ve yaz kuraklığının erken başlaması sebze türü bitkiler üzerinde olumsuz etki yapar. Bölgenin ve ülkemizin en az yağışlı yeri Tuz Gölü çevresidir (320 mm).

Yağışların azlığı bölgenin deniz etkisine kapalı olmasından kaynaklanmaktadır. Denizden gelen nemli hava kütlesi, nemini, dağların denize bakan yamaçlarında yağış halinde bırakır. İç Anadolu Bölgesi'ne doğru eserken artık kurudur.

Bölgede görülen yağışlar konveksiyonel ve cephe sel kökenlidir. Kırkikindi adı da verilen konveksiyonel yağışlar İlkbaharda yaygındır.

Bölgenin tabii bitki örtüsü bozkırdır. Bozkır, ilkba har yağmurlarıyla yeşeren, birkaç ay yeşil kalan, yaz sıcaklığı ile sararan ot topluluğudur.

İç Anadolu Bölgesi ülkemiz ormanlarının %7 sini kaplayarak bölgeler arasında 6. sırada yer alır. Ovaları şunlardır: Kayseri, Konya, Ereğli, Aksaray, Sakarya, Eskişehir, Ankara, Develi, Nevşehir, Kırşehir, Sivas. En büyük ovası Konya ovasıdır.
Tarım ve hayvancılık

Bölge ekonomisinin temeli tarıma dayanır ekili - dikili alanların oranı bakımından Marmara Bölgesi'nden sonra ikinci sırada yer alır çalışan nüfusun büyük bir kısmı tarımla uğraşır.

İklimin yarı kurak karakterine rağmen, çok geniş alanlar tarıma ayrılır. Bölgenin tarımı iklim şartlarına bağlıdır. Özellikle ilkbahar yağışlarının yetersizliği veya gecikmesi, tahıl üretiminde önemli dalgalanmalar meydana getirir, iklim yarı kurak olduğu için nadas ihtiyacı duyulur. Tarımın en önemli problemi sulamadır. Bu amaçla büyük sulama kanallarının (barajların) yapılması ve yeraltı suyundan yararlanılması gerekir. Ekonominin temeli tarım ve hayvancılığa dayanır. Türkiye'de ulusal gelirin %20'sini bu bölge sağ lamaktadır.

Tarım ürünleri içinde tahıllar başta gelir. Türkiye genelinde tahıla ayrılan toprakların yarıya yakını bu bölgededir. Yer şekilleri ve iklim koşulları tahıl tarımını öne çıkarır. Düzlüklerin geniş yer kapla ması makineli tarımı kolaylaştırmıştır.

Bölgenin sulanabilen bölümlerinde şeker pancarı tarımı yapılır. Buğday, şeker pancarı ve elmanın en fazla üretildiği bölgedir. Şeker pancarının özellikle Konya, Ankara, Eskişehir, Kayseri ve Niğ de gibi şeker fabrikalarının bulunduğu yerlerde ekimi yapılır.

İlkbahar yağışı ve yaz kuraklığı tahıla uygun ortamı oluşturmuştur. Türkiye'nin tahıl ambarıdır. Sulanabilen arazinin azlığı buğday ekim alanlarının ge niş olmasına yol açmıştır. Alan bakımından toprakların en fazla olduğu bölgemizdir. Bu bölgemiz en büyük 2. bölgemizdir.

Yeraltı zenginlikleri

Bölgenin önemli yeraltı zenginlikleri, linyit, krom, lületaşı, tuz ve bor mineralleridir.

* Krom : Sivas, Eskişehir ve Kayseri'de çıkarılır.
* Kaya tuzu : Kırşehir ve Çankırı dolaylarında çıkarılır.
* Linyit: Beypazarı.
* Çinko ve Demir: Sivas ve Ereğli'de çıkartılır.
* Civa: Konya Sarayönü'nde çıkartılır.
* Tuz:Tuz Gölü'nden elde edilir.Ayrıca: Sivas dolaylarında çıkartılır.
* Trona(soda):Beypazarı
* Lületaşı:Eskişehir'de çıkarılmaktadır. Hediyelik eşya yapımında kullanılır.
* Bor mineralleri:Neredeyse bütün bölgede çıkartılmaktadır.

Sanayi

* Sivas'ta: Lokomotif, besin, motor, çimento ve inşaat malzemeleri sanayii ile devlet demir yollarının tren, vagon imalatı yapan TÜDEMŞAŞ fabrikası vardır.
* Ankara'da : Makine, uçak, savunma sanayii, elektrikli ev aletleri, elektronik, dokuma, gıda ve içki, tarım araçları, çimento, alçı ve mobilya sanayii,elektrik üretimi-kömür madeni,trona madeni üretimi ve soda külünün ihracatı
* Konya'da : Tarım araçları, besin, motor, çimento, süt ürünleri ve inşaat malzemeleri sanayi, EREĞLİ ŞEKER,Çumra Şeker Fabrikası ve konya şeker fabrikası bulunmaktadır.(tam teşekküllü)
* Kayseri'de : Halıcılık, meyve suyu, pamuklu dokuma, pastırma ve sucuk üretim merkezleri,
* Kırıkkale'de : Orta Anadolu petrol rafinerisi, silah fabrikası, demir -çelik endüstrisi
* Eskişehir'de : Besin, yem, çimento endüstrisi

tr.wikipedia.org/